Engelli Çocuk ve Ailelerine Destek Merkezi (EÇADEM), Koç Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Öğretim Üyelerinden Doç. Dr. Ayfer Aydın ve Prof. Dr. Ayşe Ferda Ocakçı’nın geliştirdiği, Sarıyer Belediyesi’nin proje ortağı olduğu ve İstanbul Kalkınma Ajansının (İSTKA) finansal desteğiyle kurulmuş bir merkezdir. İSTKA tarafından 700 başvuru arasından seçilerek kurulan EÇADEM projesinin sürdürülebilirliği 2015 yılından bu yana Koç Üniversitesi ile Sarıyer Belediyesi arasında imzalan özel bir protokol sağlanmaktadır.

EÇADEM, engelli çocuk ve ailelerine bakım ve danışmanlık hizmetlerinin verilmesi ile aile bütünlüğünün korunması ve yaşam kalitesinin yükseltilmesini amaçlar. Zihinsel engelli bireylere ve bakım verenlerine yönelik hizmetleri ile aileyi bütüncül olarak ele alan Türkiye’de ilk ve tek model proje olan EÇADEM, zihinsel engelli bireylerin sosyal hayatın içine girmesini sağlayarak bu durumdan etkilenen aile üyelerine de rehberlik hizmeti verir. Bu sayede İstanbul Bölge Planı gelişme eksenlerinden biri olan “adil, paylaşan, kapsayıcı ve öğrenen toplum”a katkıda bulunmayı hedefler.

Merkezde zihinsel engelli bireylerin günlük bakım ve ihtiyaçları karşılanmasının yanında, verilen psikolojik danışmanlık, gündelik hayat faaliyetlerini ve öz bakımı kolaylaştırıcı eğitimler, sanat ve spor aracılığıyla ifade alanı sağlayan atölyeler ile güvenli bir ortamda sosyal ve duygusal becerilerinin gelişimi desteklenir. Böylece hem engelli bireylerin topluma hem de yapılan projelerle toplumun onlara daha kolay uyum sağlayabilmeleri amaçlanır. Ev ortamı dışındaki hayatla düzenli aralıklarla tanıştırılan bireylerin  bireysel özellikleri ve becerileri de dikkate alınarak toplumun parçası olmayı deneyimlemeleri sağlanır.

Merkezin bir diğer odak noktası zihinsel engelli bireyi  olan aile üyelerinin de ruh sağlığını gözetmek ve toplumsal katılımını güvenceye almaktır. Aile üyelerine yönelik olarak geliştirilen danışmanlık, hizmet ve etkinliklerle bakım yüklerinin hafifletilmesi, sosyal yaşama katılmaları ve tüm aile üyeleri arasındaki ilişkilerin daha sürdürülebilir olabilmesi hedeflenmektedir. Bu destek ile bakım veren aile üyelerinin tükenmişlik, stres, depresyon, sosyal izolasyon gibi psikososyal sorunları yaşamasının da azaltılması amaçlanmaktadır.

Engelli bireylerin  kardeşlerine de verilen psiko-sosyal destek ve rehberlik hizmetleri ile ailedeki diğer çocuk ve gençlerin bu dönemin getirebileceği risklerden korunması; şimdinin ve geleceğin mutlu, üretken, yaratıcı bireyleri olabilmeleri ve ihtiyaç duydukları psikolojik, sosyal gelişim desteğini alabilmeleri amaçlanmaktadır.

EÇADEM’in zihinsel engelli birey ve ailelerine verdiği hizmetlerin tamamı ücretsizdir.

Aynı zamanda EÇADEM, zihinsel engelli birey ve ailelerine verdiği bakım ile danışmanlık hizmetlerinin yanı sıra küçük yaş grubu zihinsel engelli çocuklara da dokunabilmek için ‘’Bir Umut Varsa Denemeye Değer ‘’ projesini hayata geçirerek 3-15 yaş gurubu zihinsel engelli bireylere duyu bütünleme seansları vermektedir. Bu projenin de amacı çocukların sahip olduğu duyusal problemlerin ilerideki yaşamlarında davranış problemlerine dönüşmemesi için erken yaşta ergoterapi temelli duyu bütünleme seansları verilmesi ve bu davranış problemlerinin önüne geçilmesi, sosyal hayata entegrasyonlarının sağlanmasıdır. Aynı zamanda dezavantajlı çocukların bilişsel, fiziksel, sosyal gelişimlerinin aileleri tarafından da desteklenmesini sağlayacak eğitimlerin verilmesi ve sürecin doğru bir şekilde yönlendirilmesi için ev içi planlamaların da sürece dahil edilmesi, içinde bulundukları dezavantajlı durumlarla başa çıkabilme ve durumsal krizleri yönetme becerilerinin geliştirilmesi de hedefler arasındadır.

Merkezde üniversite öğrencilerine staj imkânı da sunulmaktadır. EÇADEM, Koç Üniversitesi başta olmak üzere birçok üniversiteden gelen stajyerlere psikoloji, hemşirelik, ergoterapi, dil ve konuşma terapisi gibi alanlarda uygulama ve gözlem yapma imkânı sağlayan bir laboratuvar görevi de görmektedir.

Sarıyer ilçesinde ikamet eden, 18-35 yaş aralığındaki zihinsel engelli çocuklar haftada 5 gün hizmet veren merkeze kabul edilmekte, her bir çocuk buradan haftada en fazla 2 tam gün faydalanabilmektedir. 2022 yılı itibarı ile ortalama 95 aile, 102 engelli çocuk ve 191 kardeşe hizmet verilmiştir.